نتیجه گیری من از فروم ایرانشهر

حدود دو هفته پیش فرومی را گشودم به نام ایرانشهر و در آن از خوانندگان وبلاگم از گوشه و کنار کشور دعوت کردم تا انتظارات و گلایه های خود را به عنوان کسی که در گوشه ی خاصی از ایران به دنیا آمده بازگو کند. می دانیم که به طور شفاهی مردم روزانه این کار می کنند. می خواستم همین صحبت ها کتبی شود چرا که موقع نوشتن آدمی بیشتر می اندیشد. به علاوه اعتراضش مورد نقد قرار می گیرد. فروم برای خود من آموزنده بود. هیچ کامنتی را سانسور نکردم اما به نظرم، خود نظر دهنده ها خودسانسوری کردند و خیلی از حرف ها را نگفتند. به تصمیمشان احترام می گذارم.
به هر حال جالب بود!

از آینده کسی خبر ندارد اما یک چیز مسلم است: هر چه سوء تفاهم و انتظارات پاسخ داده نشده بین افرادی که در کنار هم زندگی می کنند کمتر باشد مقاومت جمعی آنها در برابر سختی ها بیشتر می شود. با فروکوفتن خواست ها و انتظارات, این خواست ها و انتظارات رفع نمی شوند. مانند آتش زیر خاکستر پنهان می شوند و وقتی که اوضاع اندکی نابسامان شد زبانه می کشند.
اکنون که آرامش نسبی برقرار است بهتر است به گفتمانی برسیم که حداقل انتظارات و خواست های بخشی از جامعه را دربر بگیرد. آن قدر ساده لوح نیستم که گمان کنم گفتمانی که در وبلاگ ها شکل می گیرد می تواند دربردارنده و جوابگوی نیازهای اقشار گوناگون جامعه ی بزرگ و کشور پهناور ایران با همه ی تنوع های اقلیمی و قومی واقتصادی و مذهبی و عقیدتی و خاطرات تلخ و شیرین چند هزارساله باشد. اما می توان از همین ابزار وبلاگ استفاده کرد و گفتمانی به وجود آورد که جوابگوی بخشی ازنیازهای همین همتیپ های خودمان باشد.
گفتمان پیشروی 15 سال پیش (وقتی که من دانشجو بودم)در امر قومیت بر روی پارادایم هایی از این دست استوار بود: "نژادپرستی نشانه ی سطحی بودن هر کس است."
"وقتی با اظهار ات نژادپرستانه مواجه می شویم نباید حساسیت نشان دهیم چرا که جواب ابلهان خاموشی است." "نسبم شاید برسد به گیاهی در هند...." "همه جا آدم خوب و بد پیدا می شود." و... این اظهارات برای زمان خودشان اظهارات پیشرویی بودند و نیازهای فکری 15 سال پیش را برآورده می کنند. هنوز هم در اعتبار و درستی آنها من شکی ندارم. اما نکته در اینجاست که در سال های اخیر نیازهای فکری و فرهنگی جدیدی ایجاد شده که با قرقره کردن این گونه شعارها پاسخ داده نمی شود. به مثل، جامعه مانند طفلی است که بزرگ شده و به نوجوانی رسیده و با یک سری مسایل فکری فلسفی دست به گریبان است. اگر به این نوجوان نصیحت های ساده ی دوران کودکی را گوشزد کنید این نوجوان بیشتر آشفته می شود. دربخش کامنت های این یادداشت به تفصیل توضیح دادم چرا این پارادایم های ساده دیگر پاسخگوی نیاز ها نیست. هم ضعف تئوریک آنها را نشان دادم (ضعف داشتن به معنای غلط بودن نیست) و هم به پدیده هایی که نمود ضعف این پارادایم ها در جوابگویی به نیاز های جامعه ی امروز است اشاره ای کردم.این پارادایم ها ضعف دارند چون معنی "نژادپرستی" و حدود و ثغور آن را معین نمی کنند. اتفاقا اختلاف ها از همین نکته ها ناشی می شود.

به نظر این منجوق حقیر, گفتمان روز باید پارادایم های جدیدی را در خود جا دهد که بتواند جوابگوی نیازها باشد. نمی خواهم ادعا کنم می دانم دقیقا پارادایم های جدید باید چه ویژگی هایی داشته باشند اما چند پیشنهاد مشخص می کنم و آن را به بوته ی نقد می گذارم. باشد که گفتمانی غنی تر که پاسخگوی نیاز های روز باشد حاصل شود :
1) خردفرهنگ ها subcultures) هر کدام حرفی برای گفتن دارند باید به آنها اجازه ی رشد و نمو داد و فضایی به وجود آورد که آن چه که در چنته دارند نمایان کنند. این فکر که خردفرهنگ ها تنها به درد تمسخر می خورند باید دور ریخته شود.
2) جامعه ی هر کدام از شهرها ومناطق ایران خود لایه لایه است. باور کنیم که این لایه ها را نمی شناسیم! اجازه بدهیم که هر که را می بینیم خود تصویر پیش زمینه ی خود را برای ما بسازد نه آن که برایش ظرف محدودی از پیش ذهنیت هایمان تعیین کنیم و اصرار کنیم که او باید در این پیش ذهنیت بگنجد. این کار کدورت به وجود می آورد. وقتی ما از این کار آمریکایی ها در مورد ایرانی ها یا عرب ها و... ناخشنودیم چرا خود با همدیگر چنین می کنیم؟! اتفاقا برای ما که در دانشگاه و مراکز علمی-آن هم در رشته ای چون فیزیک- هستیم بسیار محتمل است که با کسانی برخورد کنیم که از لایه هایی باشند که با پیش ذهنیت های مرسوم ناهمخوان باشند!

3) پسر را به جرم پدر مجازات نمی کنند! آزردگی از یک جوان بیست ساله به خاطر ظلمی که700 سال یا 1400 سال پیش از تولد او شده خیلی غیرمنطقی است.

4) نگوییم چرا به دیگران بیشتر امکانات داده می شود. ما که بخیل نیستیم! به جای آن بخواهیم تا زیر ساخت های لازم ایجاد شوند و موانع برداشته شوند تا امکاناتی که ما به آنها نیاز داریم و حقمان است به دست خود به وجود آوریم.