چه ایران چه توران

هر كجاي دنيا كه باشيم، چه ايران و چه خارج، برخي از حقوق فردي و يا گروهي مان زايل خواهد شد. اين اختصاص به يك كشور خاص ندارد. در ذات جوامع بشري است كه زياده خواهي كنند و در نتيجه حقوق ديگران را تا جاي ممكن به رسميت نشناسند! اگر مي بينيد در برخي از كشورها حقوق فردي و گروهي بهتر رعايت مي شود علت آن نيست كه آنها مردمان خيلي شريف تر وبهتري هستند. علت آن نیست که هیچ گونه برتری جویی و شووینیزم در ذاتشان نیست و اگر امكان آن را هم داشته باشند هرگز حق كسي را پايمال نخواهند كرد. البته در هر جامعه اي آدم هاي شريف بااين خصوصيت پيدا مي شوند اما از یک جامعه انساني نمي توان انتظار داشت كه همگي چنين رفتار كنند.
علت آن كه در برخي جوامع حقوق انسان ها-بازهم تاكيد مي كنم چه حقوق فردي و چه حقوق گروهي - بيشتر رعايت مي شود آن است كه تجربه و مكانيزم ستاندن حق را دارند و به مرور زمان آداب و ساختارهاي حق ستاندن را به روش متمدنانه ابداع كرده اند.

ما نيز بايد كم كم آداب حق ستاندن را بياموزيم. مشاهده ي دیگران و تحليل رفتارهاي آنها مي تواند در اين جهت آموزنده باشد. مي توان با مشاهده رفتار آنها ديد كه كدام رفتار ها و گفتارها حل مسئله را پيچيده تر و دشوارتر و در نهايت لاينحل مي كنند و کدام رفتارها و گفتارها به حل مسئله می انجامد. هدف بايد آن باشد كه بدون آن كه طرف مقابل را عليه خود تحريك كنيم به حق و حقوق خود برسيم. اگر طرف مقابل در موضع بالا باشد هرگز نبايد-با گنده گويي- او را عليه خود تحريك كنيم. حرف بي سند و مدرك بهتر است نزنيم. حرف بي حساب و كتاب نبايد بزنيم.
اول ضوابط و قوانين بايد آكاهي دقيق داشته باشيم و بعد لب به سخن بگشاييم.به مقدسات طرف مقابل چیزی نگوییم که علیه ما تحریک شود. (مقدسات لزوما به معنای مقدسات دینی نیست. )
به ياد داشته باشيم كه فضایی که سخن گفته می شود به اندازه ی محتوای سخن مهم است.


غربي ها روي هر كدام از اين موارد مطالعه و تحقيق كرده اند و كتاب ها نوشته اند. در اينترنت مي توانيد منابع مفيد بسياري بيابيد كه تجربه ها و مشاهدات را مدون نموده اند.

اين هم از تجربه ي شخصي خود من: هيچ وقت در بيان اعتراضمان «درس اخلاق» ندهيم به خصوص اگر طرف از ما بزرگتر باشد. درغیر اين صورت طرف موضع مي گيرد. فقط مسئله ي خود را دقيق و تمام و كمال- بدون اغراق - ترجيحا با ارائه ي مدارك و بيان دقيق تاريخ هر اتفاق بگوييم. قضاوت را به طرف واگذاريم. اگر بخواهيم ثابت كنيم كه او و يا گروه او «ظالم» است در برابر ما موضع خواهد گرفت. به جاي اثبات ظلم و مظلوميت ابتكار عمل را در دست بگيريم و راه حل ارائه دهيم. راه حلي دقيق سنجيده و عملي و به دور از زياده خواهي!