سمينار، لكچر و اهميت رعايت هنجارها

از من خواسته شده بود درمورد معني دقيق واژه هايي مانند lectureو seminarصحبت كنم. اول از همه تاكيد مي كنم بين جمع هاي مختلف گاهي اين واژه ها معني متفاوتي مي دهند. به عنوان مثال ما فيزيكپيشه ها به سخنراني اي كه حالت درس داشته باشد (حالا چه در طول ترم و چه در مدارس چند روزه) lectureمي گوييم. در lectureمطالب مدون و نسبتا جا افتاده درس داده مي شوند. "مدرسه" همايشي است كه سخنراني هاي آن lectureهستند. در سمينار سخنران مروري كوتاه بر مطالب مدون مي كند و آن گاه به موضوع تحقيقي خاص كه هنوز كامل مدون نشده و هنوز مطلب جديد محسوب مي شود مي پردازد. در بين فيزيكپيشگان اين دو واژه با اين معني جا افتاده اند. در صورتي كه دوستان رياضيپيشه دقيقا معني برعكسي از lectureو seminarبرداشت مي كنند. هر وقت با دوستان رياضيپيشه در اين مورد صحبت مي شود اين موضوع باعث مزاح مي شود. بين رياضي دان و فيزيكدان ها اين اختلاف وجود دارد اما اگر در بين فيزيكپيشه ها يك نفر فيزيكپيشه اين دو واژه را آن گونه كه رسم بين ماست به كار نبرد يك جوري به او به ديده ي تحقير نگاه مي كنند. او را خيلي پرت از مرحله مي بينند!

متاسفانه زياد شاهد بوده ام كه سخنران خارجي دعوت كرده اند و اين دو واژه را عوضي به كار برده اند. سخنران چيزي نگفته اما نگاهش داد زده:" شما را كه هنوز فرق اين دو تا واژه را نمي دانيد چه به همكاري هاي بين المللي آن هم در سطح ....." چند بار توضيح داده ام تا تصحيح شود. جوابي دريافت كرده ام كه معناي آن اين بوده:" پول بده رو سيبيل شاه نقاره بزن! من مي رم بودجه فلان قدري از وزارتخانه براي اين همكاري بين المللي مي گيرم حالا عشقم مي كشه دوست دارم بگم lecture. تو منجوق بي مقدار چه هستي كه بخواهي تعيين تكليف كني و بگويي كجا lecture به كار برم و كجا seminar."
الغرض! يك نُرمي بين هر جمع هست كه اگر رعايت نشود به آدم به ديده ي تحقير نگاه مي كنند. پول آدم را مي گيرند خرجش مي كنند اما باز هم به آدم به ديده ي تحقير مي نگرند! اين موضوع نتيجه ي عملي دارد. وقتي سخنراني به برگزار كنندگان يك همايش به ديده ي تحقير مي نگرد براي سخنراني اش زياد مايه نمي گذارد. وقت سمينار را عملا با گفتن مطالب سطح پايين تلف مي كند. در واقع در پس ذهن خود مي گويد اينها كه دو تا واژه را درست بلد نيستند به كار ببرند ديگه اين مطالب سطح بالا را ندانند هم اشكالي ندارد. رعايت اين گونه هنجارها نه زحمتي مي خواهد، نه پولي لازم دارد و نه مغاير با ارزش هايي است كه در فرهنگ ما (چه ديني وچه غير ديني) عزيز هستند. براي همين هم هست كه رعايت نكردنشان-در كنار غلط هاي املايي و پاسخ ندادن به اي-ميل ها(!!!) و رفتارهايي از اين دست- اين همه مايه ي تحقير مي شود! براي من كه خيلي زور داره كه هم خرج كنيم و هم تحقير شويم! حالا اگر پول مي گرفتيم و تحقير مي شديم، يه چيزي!! (شوخي كردم!)


در بين ما فيزيكپيشه ها يك اصطلاح ديگر هم هست به نام colloquiumكه قبلاتوضيح آن را دادم.
خوشبختانه مفهوم اين واژه بين ما و دوستان رياضيپيشه يكسان است.
سخنراني كوتاه (كمتر از45 دقيقه اي) را بيشتر talkمي گويند. در كنفرانس ها سئوالاتي از اين دست را زياد مي شنويم:
"When is your talk?
Are you talking? (منظورشان اين است كه آيا قرار است سخنراني كني؟)
Let's go to the talk =بريم سر سخنراني.

نكته ديگر آن كه سخنراني با همايش فرق دارد! در همايش عده اي گرد هم مي آيند و به سخنراني هاي همديگر گوش مي كنند! همايش ترجمه ي meetingاست. خيلي اشكال دارد كه به meeting بگوييم سمينار. خيلي خيلي اشكال دارد كه بگوييم كه "ما تابستان يك سمينار داريم كه براي آن 7 نفر از خارج دعوت كرده اين و 50 نفر از شهرستان مي آيند,..." نه خير! ما هر هفته سمينار داريم نه فقط در تابستان. اوني كه آنجا مد نظر بود meetingبود نه سمينار.

حالا ديديد چرا اكراه داشتم كه اين واژه ها را توضيح دهم! در مورد انواع همايش ها در يادداشت بعدي سخن خواهم گفت.