گؤزَل گَلین

برخی دریاچه ارومیه را عروس آذربایجان می خواندند و عده ای عروس ایران. من اورا تنها عروس زیبا خواهم خواند. می خواهم خاطره ای بگویم از روزهایی که این عروس زیبا هنوز این چنین رنجور نشده بود. هنوز دختری جوان و پر نشاط بود. می خواهم برای دفع آلزایمر تاریخی ام هم که شده مرور کنم گذشته ها ی نه چندان دور را. به یاد آوریم اوایل دهه هفتاد را. به یاد دارید شب "بله برون" یا "شیرینی خوران" یا به قول ما ترک ها "سوز دانیشما یه" عروس خانم زیبا را؟! کسان عروس می خواستند تا می توانند مهریه سنگین تری ببُرند. 14 سد به یاد 14 معصوم مهریه ای بود که در یکی از این استان ها تعیین شد. باور کنید قضیه "چهارده سد به یاد چهارده معصوم" استعاره نیست! صحبتی از این که آیا با توجه به میزان رسوب رودخانه ها این سد سازی ها توجیه اقتصادی دارد نمی شد. جز اندکی کارشناسان کسی پاپیچ این مسایل نمی شد. صحبت چندانی از این که این گونه سد سازی ها چه بر سر عروسانی چون این عروس می آورند نشد. نظر عروس خانم را نپرسیدند! عروس خانم آموخته بود که "نجیب" باشد و نجابت یک عروس در آن روزها به معنا ی فروخوردن نیازها بود. کسان عروس خانم بیشتر از آن که به فکر نیاز ها ی عروس باشند نگران آن بودند که از مهریه های عروسان دیگر در گوشه و کنار این سرزمین ، کمتر طلب نکنند.
می خواهم برای آقا داماد نامی بیابم. "توسعه نسجیده"؟! "توهم توسعه"؟! "عقده جهان اولی شدن"؟! "توسعه ناپایدار؟!"
اما می بینم نیازی نیست به سراغ داماد برویم. خود داماد هم در این وسط کاره ای نبود. شاید او هم همانند عروس قربانی شد.عروس خانم به عقد یک خانواده پرجمیت درآمد. کسان قدیمی عروس خانم و خاندان سببی او دست به دست هم دادند و نادانسته به جان عروس خانم افتادند. عروس خانم دم به دم رنجور تر و بیمار تر شد. اما در گوش عروس خانم خوانده بودند که دختر با لباس سپید عروسی به خانه بخت می رود و با کفن بیرون می آید. عروس خانم دم بر نزد. با لبخندی تحمل کرد همه ما را! آری! ما! شرکت هایی که سدها و کارخانه ها و جاده ها را بدون توجه به درد ورنج این عروس خانم و دیگر عروس های زیبا می ساختند. خانم های خانه داری که بی رویه آب به هدر می دادند. کشاورزانی که تلاشی برای بهینه کردن روش های آبیاری نمی کردند و... "ما" با عقاید و مذاهب گوناگون، زن ومرد، ترک و فارس و لر و.. .. ما همگی به نوعی کسان این عروس زیبا یا دیگر عروسان زیبای این سرزمین بودیم. آری همه ما بی توجه به رنجوری این عروس زیبا و دیگر عروسان تنها به فکر خود بودیم. روزی چشم باز کردیم ودیدیم که عروس زیبا به حال زار افتاده است.

خبرنگار ان خارجی گمان کردند ما این عروس را "دوست نداریم"! مردمانی وحشی و یا سادیک هستیم که از "عروس آزاری" لذت می بریم! خبرنگاران خارجی البته اشتباه می کردند! آنها نمی دانستند ما هر که را بیشتر دوست داریم بیشتر می آزاریم! امکان ندارد خبرنگار اجنبی بتواند درک کند که ما چه قدر عاشقانه عروس زیبا را دوست داریم! آن قدر دوستش داریم که می توانیم صدها بیت شعر دروصف "چشمان زیبا" و " نگاه معصوم" عروس خانم و "اشک غلتان" او، سر هم کنیم! آن قدر دوستش داریم که می خواهیم تماما تصاحبش کنیم تا جایی که فراموش می کنیم این عروس زیبا هم نیازهایی و انتظاراتی دارد!

کسان عروس خانم وقتی حال نزار عروس خانم را دیدند به جان هم افتادند وبر سر همدیگر به خاطر آزردن عروس خانم فریاد کشیدند. هیچ کدام باور نمی کرد که با وجود آن همه علاقه ای که به عروس خانم دارد، موجبات زجر اورا فراهم آورده باشد. برای همین تقصیر ها را به گردن دیگری می انداختند.


اما! هیس! یک لحظه ساکت! عروس زیبا بالاخره زبان به اعتراض گشوده! بگذاریم ببینیم چه می گوید. شاید خود او بگوید که بود که او را به این روز انداخت. آن گاه همگی بر سر آن نامرد می ریزیم و حساب او را کف دستش می گذاریم!
اوه! نه! عروس زیبا می گوید:" به خاطر من با هم دعوا نکنید! من چیزیم نیست! خوب می شم. باید خوب بشم تا بچه هایم را به سر و سامان برسانم! به جای دعوا یک دکتر خوب برایم صدا کنید. کارشناسی که بتواند راه حل معقولی برای درمان من ارائه دهد. حالم که ان شاء الله خوب شد همه تان بیایید مهمانی خانه ما"

پی نوشت: رنج این عروس خانم چنان مرا تحت تاثیر قرار داده که بر خلاف وعده ای که در یادداشت قبلی داده بودم نتوانستم به مباحث تخصصی سویچ کنم. اما یادداشت های بعدی ام علمی خواهند بود. موضوع این یادداشت و بخش کامنت های آن هم درباره دریاچه ارومیه است.

ترجمه عنوان: گؤزل گلین= عروس زیبا

توضیح عکس 2: نی نی کوچولو می خواد عروس خانوم را نجات بده!