كوروش، پرده ي آخر

حدود هفت هشت سال پيش متني دست به دست مي شد كه ادعا مي شد وصيت نامه ي داريوش هخامنشي است. ظاهرا وصيت نامه ي مذكور ساختگي بود و سنديتي نداشت. منبع و مآخذ آن هم معلوم نبود كه چيست. به گمانم وكيل قرن بيست و يكمي داريوش وصيت نامه را تنظيم كرده بود!! الان هم متن هايي دست به دست مي شود درباره ي پايان زندگي كوروش هخامنشي به دست ملكه اي به نام توميريس يا تومريس. وقتي پاي يك ملكه در ميان باشد (آن هم ملكه اي پیروز)، كنجكاوي زنانه ي منجوق تحريك مي شد. نگاهي به ويكي پديا انداختم ببينم در مورد اين ملکه ی باستانی چه مي گويد.ظاهرا داستان تومريس چندان هم بي پايه و اساس نيست! البته-بنا به آن چه كه در ويكي پديا آمده- روايات متفاوتي در مورد پرده ي آخر زندگي كوروش وجود دارد و هنوز معلوم نيست كدام روايت حقيقت دارد. اما هردوت-كه حدود 100 پس از كوروش تاريخ نويسي مي كرده- روايت كشته شدن به دست تومريس را معتبرتر مي داند. خودتان داستان را بخوانيد. داستان چه واقعي باشد و چه افسانه، يك تريلر حسابي و سرگرم كننده است. بنا به آن چه كه ويكي پديا مي گويد قلمروي تومريس در ازبكستان و قزاقستان فعلي واقع بود. گويا در قزاقستان تومريس را قهرماني ملي مي دانندكه كشورشان را از هجوم اشغالگران هخامنشي نجات داد . تومريس نامي معمول براي دختران در قزاقستان است. دقت كنيد كه در زمان كوروش تمامي استان هاي ايران فعلي در قلمرو امپراطوري هخامنشي مي گنجيد.
نظر مرا در مورد گذشته هاي دور مي دانيد. مطالعه ي گذشته هاي دور را مفيد مي دانم چون قوه ي تخيل آدم را تقويت مي كنند و دستمايه اي مي توانند باشند براي خلق آثار هنري و ادبي و جذب گردشگر. همين وبس! كاركردي بيش از اين ندارند. (بگذريم از اين كه باز اين غربيان بوده اند كه از داستان تومريس براي خلق آثار هنري وادبي الهام گرفته اند. حتي نام يك سياره ي خرد از او گرفته شده است: تومريس 590 ) نبايد براي تعريف هويت خيلي روي گذشته هاي دور حساب باز كرد و با تعصب به آن نگريست. خودمان آن قدر توانايي داريم كه بتوانيم بدون تمسك به استخوان هاي پوسيده مردان و زنان 2500 سال پيش هويتي تحسين برانگيز براي خود بسازيم. باز هم از شيخ اجل، سعدي شيراز:
«يكي بر تربتي فرياد مي خواند/كه اينان پادشاهان جهانند/ بگفتم تخته اي بر كن ز گوري/ ببين تا پادشه يا پاسبانند/ بگفتا تخته بر كندن چه حاجت!؟ كه مي دانم كه مشتي استخوانند»
گذشته هاي دور كه با افسانه در آميخته اند حتي به درد آموختن و عبرت گرفتن هم نمي خورند. مطالعه ي گذشته هاي نزديك چنين كاركردي مي تواند داشته باشد. به هر حال آن چه كه اهميت دارد حال است و آينده. از حال بايد لذت برد وبراي آينده بايد برنامه ريزي كرد.